Thu phí không dừng (ETC) mang lại nhiều lợi ích thiết thực so với trạm thu phí truyền thống. Chính vì vậy, Chính phủ đang tích cực đẩy nhanh tiến độ dán thẻ thu phí không dừng để tận dụng tối đa hiệu quả của hình thức thu phí này.

1. Thu phí không dừng là gì?

Làn thu phí không dừng ETC (Electronic Toll Collection) là làn thu phí áp dụng công nghệ tự động nhận diện phương tiện và trừ tiền vào tài khoản giao thông. Vì thế, chủ phương tiện khi đi qua làn ETC không cần dừng lại để trả phí dịch vụ sử dụng đường bộ.

Hình thức thu phí này áp dụng công nghệ Nhận dạng qua tần số vô tuyến - RFID (Radio Frequency Identification), sử dụng sóng radio để nhận diện tự động phương tiện xe cơ giới. Thông qua thẻ định danh dán trên phương tiện, dịch vụ thu phí không dừng giúp phương tiện lưu thông qua trạm thu phí không phải dừng chờ thanh toán, giữ được tốc độ lưu thông ổn định và tiết kiệm nhiên liệu.

Từ thẻ gắn trên kính hoặc đèn xe, thiết bị đọc tại trạm thu phí sẽ trừ tiền trong tài khoản giao thông của chủ phương tiện. Tài xế có thể nạp tiền vào tài khoản qua Internet banking hoặc tại trung tâm đăng kiểm, trạm thu phí... Thời gian xử lý giao dịch thu phí nhanh với tốc độ phương tiện qua trạm không barie là 50 giây/giao dịch.

2. Quy định về thu phí không dừng

Hiện nay, chưa có văn bản nào quy định chủ phương tiện bắt buộc phải dán thẻ thu phí tự động không dừng. Tuy nhiên, theo Quyết định số 19/2020/QĐ-TTg và Chỉ thị 39/CT-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu phải đẩy nhanh tiến độ thực hiện hình thức thu phí này. 

Tại Quyết định 2269/QĐ-BGTVT năm 2020, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) cũng nêu cao mục tiêu cơ bản đến 2025 sẽ triển khai thu phí điện tử không dừng (ETC) tại tất cả các trạm thu phí trên toàn quốc, tiến tới xóa bỏ tất cả các làn thu phí truyền thống một dừng.

Mới đây, Bộ GTVT cũng đã thống nhất đề xuất của Tổng cục Đường bộ Việt Nam về việc lựa chọn tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng để triển khai thí điểm chỉ áp dụng hình thức thu phí tự động không dừng.

Theo đó, dự kiến từ ngày 5/5/2022 tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng sẽ chỉ thu phí tự động không dừng và từ chối xe ô tô không dán thẻ ETC qua trạm thu phí.

Cùng với đó, Bộ GTVT cũng yêu cầu Tổng cục Đường bộ Việt Nam tổ chức tuyên truyền cho chủ phương tiện, phối hợp với các cơ quan chức năng phân luồng, đảm bảo giao thông thông suốt, an toàn trong quá trình triển khai thí điểm để không ảnh hưởng tiêu cực đến việc đi lại của người dân.

Như vậy, nếu không dán thẻ thu phí không dừng thì sắp tới đây, các phương tiện sẽ không thể lưu thông trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng từ sau ngày 5/5/2022.

Trong khi đó, các tuyến cao tốc khác hiện vẫn đang duy trì cả làn thu phí thủ công và làn thu phí tự động nên các xe chưa dán thẻ ETC vẫn có thể qua trạm bình thường.

Xem thêm: Thủ tướng Chính phủ yêu cầu đẩy nhanh tiến độ dán thẻ thu phí không dừng

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu đẩy nhanh thu phí không dừng - Ảnh: Internet

3. Mức phạt với xe không đủ điều kiện đi nhầm vào làn VETC

Căn cứ Nghị định 100/2019/NĐ-CP, sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP, xe không đủ điều kiện để thu phí theo hình thức điện tử tự động không dừng bao gồm 2 trường hợp: Xe không gắn thẻ đầu cuối; hoặc xe gắn thẻ đầu cuối mà số tiền trong tài khoản thu phí không đủ để chi trả khi qua làn ETC.

Nếu thuộc một trong 2 trường hợp trên mà vẫn cố tình đi vào làn thu phí không dừng ETC tại các trạm thu phí, người điều khiển ô tô sẽ bị phạt 1 - 2 triệu đồng. Ngoài ra người thực hiện hành vi này còn bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng.

Đáng chú ý, Nghị định 123 cũng quy định xử phạt đối với hành vi trốn tránh, không trả tiền qua trạm thu phí. Cụ thể, phạt tiền từ 4-6 triệu đồng đối với người điều khiển phương tiện, chủ phương tiện trốn tránh, không trả tiền dịch vụ sử dụng đường bộ khi lưu thông qua các trạm thu phí.

4. Cách dán thẻ thu phí không dừng

Hiện trên thị trường có hai đơn vị lớn nhất cung cấp dịch vụ thu phí không dừng là VETC (do Tasco góp vốn) và VDTC (thuộc Viettel). Hai đơn vị này sẽ quản lý các trạm ETC và phát hành thẻ định danh để dán trên ôtô. 

Hiện VETC quản lý 79 trạm, VDTC quản lý 35 trạm. Thẻ do VETC phát hành mang tên E-tag, và thẻ của VDTC là ePass, cả hai đều có tác dụng như nhau.

Thẻ định danh là thẻ được dán trên kính/đèn xe của phương tiện giúp việc lưu thông qua trạm trở nên dễ dàng. Thẻ có chip chứa mã số mang thông tin xe và chủ phương tiện. Khi xe qua, trạm ETC sẽ đọc mã số trên thẻ định danh và truyền thông tin về hệ thống PC/PLC (Programmable Controller/Programmable Logic Controller) để đối chiếu với cơ sở dữ liệu. Nhờ đó phương tiện lưu thông qua trạm không phải dừng lại chờ thanh toán.

Để giúp hệ thống thu phí điện tử không dừng hoạt động tốt nhất, nhà cung cấp đưa ra 2 vị trí dán thẻ định danh đạt tiêu chuẩn là:

• Dán thẻ trên kính xe: Vị trí dán thẻ  trên xe đúng là mặt bên trong, cách mép dưới 10cm và cách mép phải 5cm.

• Dán thẻ ở đèn xe: Dán thẻ ở đèn xe ở bên phải vị trí ngồi của lái xe. Vị trí dán tốt nhất là giữa xe cách các bề mặt kim loại của vỏ xe.

Có 2 loại thẻ định danh riêng biệt dùng để dán ở kính và đèn xe. Thẻ định danh dán đèn có đặc điểm trong suốt không gây cản trở đến tầm nhìn hay hoạt động giao thông, có khả năng chịu nhiệt, chịu mưa nắng tốt.

Thẻ thu phí không dừng ePass của VDTC - Ảnh: Internet

Thẻ thu phí không dừng E-tag của VETC - Ảnh: Internet