Trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra tác động lớn trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là sau thời kỳ dịch bệnh Covid-19. Ứng dụng công nghệ AI trong y tế đã từng là giấc mơ, nhưng nó đang dần được hiện thực hóa.

Những ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong y tế - AI (Artificial Intelligence) mang đến sự thay đổi lớn trong cuộc sống hàng ngày theo cách chúng ta chưa bao giờ tưởng tượng được. Cùng lúc đó, việc sử dụng AI trong chăm sóc sức khỏe đang thay đổi hoàn toàn bộ mặt của ngành.

Có ý kiến cho rằng, các hệ thống AI và máy học (ML - Machine learning) sẽ đảm nhận công việc của chuyên gia trong những năm tới. Thực tế, mặc dù công nghệ này đang hỗ trợ đắc lực trong rất nhiều vai trò ở một số ngành như tiếp thị, tài chính, viễn thông,... nhưng nó không thể thay thế con người hoàn toàn. Trên thực tế, ngành công nghiệp AI đang tạo ra hàng loạt cơ hội nghề nghiệp mới, những công việc thậm chí không tồn tại vài năm trước đây.

Với riêng lĩnh vực y tế - chăm sóc sức khỏe, AI mang đến những bước phát triển hoàn toàn mới. Hãy cùng tìm hiểu thêm trong nội dung sau đây.

Vai trò của AI trong chăm sóc sức khỏe

Từ những căn bệnh mãn tính như tiểu đường, nan y như ung thư đến công nghệ xét nghiệm, chụp chiếu như X-quang, trí tuệ nhân tạo trong y học đang được tận dụng để triển khai những phát minh nâng cao độ hiệu quả và chính xác, giúp chăm sóc bệnh nhân và tìm ra phương pháp điều trị phù hợp.

AI cung cấp một số lợi thế so với phương pháp phân tích và ra quyết định lâm sàng truyền thống. Thuật toán AI cho phép hệ thống hoạt động chính xác hơn khi chúng hiểu được dữ liệu đào tạo, giúp con người có những góc nhìn sâu sắc, từ đó dẫn đến thay đổi trong điều trị, chăm sóc, chẩn đoán và kết luận cho bệnh nhân.

Theo báo cáo của Acumen Research, thị trường trí tuệ nhân tạo trong y tế - chăm sóc sức khỏe toàn cầu dự kiến ​​sẽ tăng lên 8 tỷ USD vào năm 2026.

Xem thêm bài viết: Ứng dụng và tác động của công nghệ thông tin trong chăm sóc sức khỏe

1. Chẩn đoán ung thu chính xác

Trí tuệ nhân tạo có tiềm năng cách mạng hóa việc nghiên cứu, chẩn đoán sớm và điều trị ung thư. Khả năng phân tích dữ liệu mạnh mẽ của AI, kết hợp với kho dữ liệu lớn về căn bệnh ung thư được thu thập trong suốt thời gian dài mở ra cơ hội cho các phát hiện mới, cũng như thực hiện những nghiên cứu y khoa phức tạp.

Công cụ AI giúp giảm sai sót trong quá trình chẩn đoán ung thư và cung cấp kỹ thuật điều trị mới. Với độ chính xác ngày càng cao, hầu hết bệnh nhân có thể phát hiện bệnh, được chăm sóc và chữa trị ở những giai đoạn đầu, nâng cao cơ hội sống sót.

2. Chẩn đoán sớm bệnh máu nhiễm mỡ

Trí tuệ nhân tạo được chứng minh là có nhiều lợi ích khi chẩn đoán bệnh liên quan đến máu, thậm chí những bệnh có thể gây tử vong ở giai đoạn đầu. Với sự trợ giúp của kính hiển vi tăng cường AI, bác sĩ hiện có thể quét những chất và vi khuẩn có hại trong mẫu máu, chẳng hạn như Staphylococcus, E. coli,... với tốc độ nhanh hơn nhiều so với quét thủ công.

Các nhà khoa học đã sử dụng hơn 25.000 hình ảnh mẫu máu để máy móc “hiểu” được cách tìm ra vi khuẩn có hại. Trí tuệ nhân tạo cho phép máy móc xác định những vi khuẩn này trong máu. Từ đó, dự đoán sự hiện diện của chúng trong mẫu mới với độ chính xác lên đến hơn 95%, giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong.

3. Chatbot chăm sóc khách hàng và trợ lý sức khỏe ảo

Chatbot được phát triển bằng cách sử dụng công nghệ như lập trình ngôn ngữ tư duy - NLP (Neuro-linguistic programming), cho phép máy móc phản hồi nhanh chóng khi khách hàng đưa ra truy vấn.

Chatbot giao tiếp với họ về bệnh tật, triệu chứng, thanh toán hóa đơn,... Từ đó giúp giảm tải áp lực công việc đối với chuyên gia y tế, y tá, hộ lý,...

Trợ lý sức khỏe ảo chịu trách nhiệm một số công việc, bao gồm: Trả lời câu hỏi thông thường của bệnh nhân qua cuộc gọi và email, quản lý thông tin y tế riêng tư của bệnh nhân, lên lịch hẹn với bác sĩ, gửi lời nhắc theo dõi tình trạng và cuộc hẹn khám lâm sàng cho bệnh nhân,...

Điều này được tạo ra bằng cách tích hợp hệ thống với điện toán nhận thức (Cognitive computing), thực tế tăng cường - AR (Augmented reality), cử chỉ cơ thể và lời nói.

Đây là một trong những ứng dụng AI trong y tế hữu ích nhất, mang đến trải nghiệm cá nhân hóa cho bệnh nhân về mặt quản lý, chăm sóc sức khỏe và giải quyết vấn đề nhanh chóng. Người bệnh giảm tần suất đến bệnh viện, mang lại lợi ích cho cả bệnh nhân, chuyên gia y và cơ sở khám chữa bệnh.

Bệnh nhân nhận được phản hồi nhanh chóng nhờ chatbot AI - Ảnh: Internet

4. Điều trị bệnh hiếm gặp

Theo tìm hiểu, nhóm nghiên cứu chung từ Đại học Kyoto, IBM Nhật Bản và một số công ty khác đã sử dụng AI để phát triển một hệ thống đưa ra đề xuất tên bệnh dựa trên triệu chứng của người bệnh, đồng thời hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán các bệnh hiếm gặp - Rare Disease-Finder (Tạm dịch: Công cụ tìm bệnh hiếm gặp).

Công cụ này học hỏi từ cơ sở dữ liệu quy mô lớn, tài liệu y tế đồ sộ về những bệnh khó chữa và hiếm gặp. Sau đó, nó dựa trên thông tin đầu vào về triệu chứng của bệnh nhân để đưa ra gợi ý trong khoảng 10.000 bệnh hiếm gặp và khó chữa với độ chính xác cao.

Thông qua hỗ trợ chẩn đoán, công cụ này được kỳ vọng sẽ giúp bệnh nhân được phát hiện bệnh và tiếp nhận phương pháp điều trị chuyên khoa càng sớm càng tốt.

5. Tự động hóa chăm sóc sức khỏe dự phòng

Một vai trò quan trọng khác của trí tuệ nhân tạo và công cụ ứng dụng AI trong chăm sóc sức khỏe là tự động hóa nhiều công việc. Điều này giúp con người có thêm thời gian cho những nhiệm vụ quan trọng và cần thiết khác.

Nền tảng dựa trên AI giúp tự động hóa một số quy trình như kiểm tra điều kiện của yêu cầu y tế chưa được xem xét, chuyển dữ liệu y tế cần thiết cho chuyên gia tương ứng,... Những nền tảng này thường được tích hợp với các công cụ và phần mềm hiện có của bệnh viện để nâng cao hiệu quả hoạt động với chi phí hợp lý.

6. Quản lý hồ sơ bệnh án

Chăm sóc sức khỏe là một trong những biên giới dữ liệu lớn (Big data) tiếp theo cần được khai phá và làm chủ. Dữ liệu quan trọng và giá trị có thể bị thất lạc trong kho dữ liệu khổng lồ, dẫn đến thiệt hại hàng tỷ đô la mỗi năm cho ngành.

Khó khăn từ việc kết nối các điểm dữ liệu quan trọng kìm hãm sự phát triển trong chẩn đoán chính xác cũng như nghiên cứu, chế tạo thuốc, dược phẩm mới.

Một số tổ chức trong lĩnh vực y tế - chăm sóc sức khỏe chuyển sang sử dụng AI để ngăn chặn tình trạng “xuất huyết” dữ liệu. AI cho phép họ chia nhỏ, lưu trữ và kết nối dữ liệu cần thiết mà trước đó phải mất nhiều năm để xử lý.

7. Giảm sai sót về liều lượng thuốc

Chỉ một liều thuốc dư thừa cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với cơ thể bệnh nhân. Đó là lý do tại sao bệnh nhân cần dùng đúng liều lượng theo quy định. Với sự trợ giúp AI trong y học, ngành công nghiệp này có thể giảm tỷ lệ sai sót không đáng có trong quá trình điều trị cho bệnh nhân.

8. Phẫu thuật có sự hỗ trợ của robot

Gần đây, phẫu thuật có sự hỗ trợ của rô bốt đã trở nên phổ biến. Một số bệnh viện trên thế giới đang triển khai robot nhằm hỗ trợ hoàn thành các nhiệm vụ đòi hỏi độ chính xác cao, khả năng kiểm soát và tính linh hoạt.

Rô bốt tích hợp với cánh tay cơ học, máy ảnh và dụng cụ phẫu thuật cần thiết cũng giúp nâng cao kiến ​​thức, kỹ năng và kinh nghiệm của bác sĩ, tạo ra một hình thức phẫu thuật mới.

Bác sĩ phẫu thuật có thể ngồi vào máy tính và điều khiển cánh tay cơ học của rô-bốt, trong khi rô-bốt cung cấp chế độ xem 3 chiều, phóng to vị trí phẫu thuật mà họ không thể nhìn bằng mắt thường.

Các ca phẫu thuật được hỗ trợ bởi robot do AI triển khai có ít biến chứng hơn, bệnh nhân ít đau đớn hơn tương đối và tốc độ hồi phục nhanh hơn.

Xem thêm bài viết: Robot AI có thể thay thế con người trong tương lai?

Robot AI ứng dụng trong phẫu thuật mang lại nhiều lợi ích - Ảnh: Internet

9. Chẩn đoán hình ảnh tự động

AI đã mang đến những tiến bộ to lớn trong chẩn đoán hình ảnh y tế những năm qua. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong y tế giúp dễ dàng giải mã hình ảnh để tiến hành phân tích. 

Kết hợp công nghệ AI và chương trình học sâu (Deep learning), những công cụ này cung cấp cho bác sĩ dữ liệu chuẩn hóa và chính xác, phát hiện chi tiết nhỏ, hình ảnh mơ hồ và khó xác định, thường dễ bị bỏ qua bởi mắt thường hoặc khi con người mất tập trung, căng thẳng, mệt mỏi. 

Hệ thống chẩn đoán hình ảnh tự động giúp cải thiện hiệu suất cho bác sĩ, nâng cao tỉ lệ chẩn đoán bệnh chính xác hơn. Bên cạnh đó, nó còn là một công cụ quan trọng, giải quyết tình trạng thiếu bác sĩ chẩn đoán hình ảnh và một số vị trí chuyên môn khác ở bệnh viện, phòng khám.

10. Nghiên cứu, thử nghiệm thuốc

Nghiên cứu, thử nghiệm thuốc thường cần đến nhiều thời gian và tiền bạc. Nhờ tận dụng thuật toán tự động hóa và hệ thống dựa trên đám mây, các công ty dược có thể phân tích tập dữ liệu lớn, xác định những loại thuốc tiềm năng và tối ưu hóa thử nghiệm lâm sàng.

Công nghệ trí tuệ nhân tạo trong trường hợp này cho phép chuyên gia quét những loại thuốc đã có và sử dụng chúng để thiết kế lại thuốc, giúp rút ngắn quá trình, đồng thời tiết kiệm chi phí hơn.

11. Tham gia thử nghiệm lâm sàng

Trong thử nghiệm lâm sàng, một lượng lớn dữ liệu cần được thu thập và sắp xếp để đúc kết lý thuyết đúng đắn về căn bệnh cụ thể nào đó, cũng như phương pháp điều trị. Với sự trợ giúp của AI, cơ sở y tế sẽ có điều kiện thuận lợi để tiếp cận dữ liệu dựa trên kết quả đối với những thử nghiệm lâm sàng tương ứng.

Trong những thử nghiệm này, AI cho phép mạng thần kinh dự đoán hoạt tính sinh học và đặc điểm ở từng bệnh nhân. Nền tảng AI hỗ trợ nhà nghiên cứu tìm ra ứng cử viên phù hợp để thử nghiệm thuốc phát triển cho những bệnh lý và rối loạn khác nhau.

Việc chọn đúng ứng cử viên là một bước rất quan trọng. Nhờ có AI, ngành chăm sóc sức khỏe đã chứng kiến ​​sự gia tăng thống kê về mức độ thành công của nhiều thử nghiệm lâm sàng với tốc độ nhanh hơn và chi phí đầu tư ít hơn.

12. Cải thiện khả năng tiếp cận chăm sóc sức khỏe

Trí tuệ nhân tạo mang đến sự phát triển của một số phần mềm y tế cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tương tác và tùy chỉnh như đặt hẹn khám dễ dàng, tránh phải chờ đợi lâu, kết nối với bác sĩ từ xa,... 

Bệnh nhân dễ dàng tiếp cận với chuyên gia và cơ sở khám chữa bệnh. Với những vấn đề nhỏ, chatbot có thể giải đáp và đề xuất phương pháp điều trị đơn giản tại nhà. Nếu cần phải đi khám trực tiếp, bệnh nhân cũng được đề xuất thăm khám với bác sĩ phù hợp.

Bệnh nhân dễ dàng tiếp cận dịch vụ khám chữa bệnh qua thiết bị thông minh - Ảnh: Internet

Lợi ích của trí tuệ nhân tạo trong y tế có rất nhiều, đi cùng với đó là những nhược điểm cần khắc phục. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn rằng, những ứng dụng AI đã, đang và sẽ mang đến sự thay đổi và bước tiến bộ vượt bậc cho ngành chăm sóc sức khỏe.